I

ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ (ISRO) ରବିବାର ଦିନ 4,000 କିଲୋଗ୍ରାମରୁ ଅଧିକ ଓଜନର CMS-03 ଯୋଗାଯୋଗ ଉପଗ୍ରହକୁ ମହାକାଶକୁ ଉତକ୍ଷେପଣ କରିଛି। ଏହି ଉପଗ୍ରହଟି ଜିଓସିଙ୍କ୍ରୋନାସ୍ ଟ୍ରାନ୍ସଫର ଅରବିଟ୍ (GTO) ରେ ପ୍ରକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଥିବା ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଭାରୀ ଉପଗ୍ରହ। 

ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ (ISRO) ରବିବାର ୪,୦୦୦ କିଲୋଗ୍ରାମରୁ ଅଧିକ ଓଜନର ଏକ ଯୋଗାଯୋଗ ଉପଗ୍ରହକୁ ସଫଳତାର ସହ ଉତକ୍ଷେପଣ କରିଛି। ଶ୍ରୀହରିକୋଟାର ସତୀଶ ଧାୱନ ମହାକାଶ କେନ୍ଦ୍ରରୁ ଏହି ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଉତକ୍ଷେପଣ ପୂର୍ବରୁ କ୍ରାୟୋଜେନିକ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଇଗନାଇଟ୍ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା LVM3-M5 ଚାଳିତ ଉଡ଼ାଣର ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଥିଲା। ରକେଟ୍ ପୂର୍ବରୁ ଘନ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ବାହାରି ଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ତାପରୁ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଥିଲା।

LVM3-M5 ଉତକ୍ଷେପଣରେ ୮ଟି କ୍ରମ ଥିଲା। CMS-03 ପ୍ରାୟ ୧୭୯ କିଲୋମିଟର ଉଚ୍ଚତାରେ ଯାନରୁ ପୃଥକ ହୋଇଥିଲା, ପ୍ରାୟ ୧୦ କିଲୋମିଟର ପ୍ରତି ସେକେଣ୍ଡ ବେଗରେ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲା। ଉତକ୍ଷେପଣ ଯାନର ଉଚ୍ଚତା ୪୩.୫ ମିଟର, ମୋଟ ଉତକ୍ଷେପଣ ପରିମାଣ ୬୪୨ ଟନ୍। ଉପଗ୍ରହକୁ ଜିଓସିଙ୍କ୍ରୋନାସ୍ ଟ୍ରାନ୍ସଫର ଅରବିଟ (GTO) କୁ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଯାନଟି ପ୍ରପେଲାଣ୍ଟର ତିନୋଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ବ୍ୟବହାର କରେ। 

ଏହି ଉପଗ୍ରହଟି କାହିଁକି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର?

ISRO କହିଛି ଯେ ରବିବାରର ମିଶନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ସ୍ଥଳଭାଗ ସମେତ ବିସ୍ତୃତ ସାମୁଦ୍ରିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ମଲ୍ଟି-ବ୍ୟାଣ୍ଡ ଯୋଗାଯୋଗ ଉପଗ୍ରହ CMS-03 ଉତକ୍ଷେପଣ କରିବା। ଏହି ଉପଗ୍ରହ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଥିବା ସଦ୍ୟତମ ସ୍ୱଦେଶୀ ଜ୍ଞାନକୌଶଳରେ ତିଆରି ହୋଇଛି ।  ଏହା ନୌସେନାର ମହାକାଶ-ସଂପର୍କିତ ଯୋଗାଯୋଗ ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ଡୋମେନ୍ ସଚେତନତା କ୍ଷମତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ। ଭାରତୀୟ ନୌସେନା କହିଛି ଯେ ଏହି ଉପଗ୍ରହ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଭାରୀ ଯୋଗାଯୋଗ ଉପଗ୍ରହ । ଏହାର ଓଜନ ପ୍ରାୟ ୪୪୧୦ କିଲୋଗ୍ରାମ।

ଏଥିରେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଥିବା ଅନେକ ସ୍ୱଦେଶୀ ଭାବରେ ବିକଶିତ ଉପାଦାନ ସାମିଲ କରାଯାଇଛି। ISRO ଅନୁଯାୟୀ, CMS-03 ହେଉଛି ଏକ ମଲ୍ଟି-ବ୍ୟାଣ୍ଡ ଯୋଗାଯୋଗ ଉପଗ୍ରହ ଯାହା ଭାରତୀୟ ସ୍ଥଳଭାଗ ସହିତ ବିଶାଳ ସମୁଦ୍ର ଅଞ୍ଚଳକୁ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରିବ। 

LVM3 ଯାନ ଇତିହାସ ସୃଷ୍ଟି କଲା 

 LVM3 ପ୍ରକ୍ଷେପଣ ଯାନ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହି ଉପଗ୍ରହକୁ ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଚନ୍ଦ୍ରାୟଣ-3 ମିଶନରେ ସେହି ପ୍ରକ୍ଷେପଣ ଯାନ ଭାରତକୁ ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁରେ ସଫଳତାର ସହ ଅବତରଣ କରାଇଥିଲା। ଏହା ଯାନର ପଞ୍ଚମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଉଡ଼ାଣ ଥିଲା। ପୂର୍ବରୁ, ISRO ଏକ ବିବୃତିରେ କହିଥିଲା ଯେ CMS-03 ଭାରତୀୟ ମାଟିରୁ ଜିଓସିଙ୍କ୍ରୋନାସ୍ ଟ୍ରାନ୍ସଫର ଅରବିଟ୍ (GTO) ରେ ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଛି । ଏହା ସବୁଠାରୁ ଭାରୀ ଯୋଗାଯୋଗ ଉପଗ୍ରହ। ପୂର୍ବ LVM3 ମିଶନ ଚନ୍ଦ୍ରାୟଣ-3 ମିଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତ ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ ନିକଟରେ ସଫଳତାର ସହ ଅବତରଣ କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ଦେଶ ହୋଇଥିଲା।