ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କର ଅମର କୃତି “ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି” (Chanakya Niti) ରେ ଜୀବନ, ସମାଜ, ରାଜନୀତି, ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଆଚରଣ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ଅନେକ କଥା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ସେଥିରେ ସେ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ଯିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି କୌଣସି ସମୟରେ କିଛି ସ୍ଥାନକୁ ଯିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, କାରଣ ଏପରି ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଆତ୍ମସମ୍ମାନ, ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ଜୀବନରେ ପ୍ରଗତିକୁ ନଷ୍ଟ କରିଥାଏ। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅନୁସାରେ, କେଉଁ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ଯେକୌଣସି ମୂଲ୍ୟରେ ଏଡ଼ାଇ ରହିବା ଉଚିତ୍ ସେ ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ।
୧. ଯେଉଁଠାରେ ସମ୍ମାନ ନାହିଁ
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ସମ୍ମାନ ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ ସେଠାରେ ରହିବା ବ୍ୟର୍ଥ। ଏପରି ସ୍ଥାନରେ ବ୍ୟକ୍ତି ଧୀରେ ଧୀରେ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ଆତ୍ମସମ୍ମାନ ଉଭୟ ହରାଇଥାଏ। ସେଠାରେ ରହିବା ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହତାଶ ଏବଂ ବିଫଳତାର ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ। ତେଣୁ, ସର୍ବଦା ଏପରି ଏକ ସ୍ଥାନ, କର୍ମକ୍ଷେତ୍ର କିମ୍ବା କମ୍ପାନୀ ବାଛନ୍ତୁ ଯାହା ଆପଣଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ, ପ୍ରେରଣା ଏବଂ ସକାରାତ୍ମକତା ପ୍ରଦାନ କରେ।
୨. ଯେଉଁଠାରେ ଶିକ୍ଷାକୁ ମୂଲ୍ୟ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ
ଚାଣକ୍ୟ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ ଯେ ଶିକ୍ଷା ହେଉଛି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ସମ୍ପତ୍ତି। ଯେଉଁଠାରେ ଶିକ୍ଷାକୁ ସମ୍ମାନ କରାଯାଏ ନାହିଁ ସେଠାରେ ରହିବା କିମ୍ବା ବାରମ୍ବାର ଯିବା ସମୟର ଅପଚୟ। ଯେଉଁଠାରେ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଜ୍ଞାନକୁ ଅବହେଳା କରାଯାଏ, ସେଠାରେ ବୁଦ୍ଧି ମନ୍ଥର ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରଗତି କରିପାରେ ନାହିଁ। ତେଣୁ, ସର୍ବଦା ଏପରି ଏକ ସ୍ଥାନ ଖୋଜନ୍ତୁ ଯାହା ଶିଖିବା ଏବଂ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାର ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରେ।
୩. ଯେଉଁଠାରେ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ କୌଣସି ଉପାୟ ନାହିଁ।
ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଯେଉଁଠାରେ ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ ଏବଂ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ଅଛି ସେଠାରେ ରହିବା ଉଚିତ। ଯଦି କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ କଠିନ ପରିଶ୍ରମର ସଫଳତା ମିଳେ ନାହିଁ, ତାହାଲେ ସେହି ସ୍ଥାନ ଛାଡିବା ବୁଦ୍ଧିମାନର କାମ। ନିଯୁକ୍ତି କେବଳ ଜୀବିକା ନିର୍ବାହର ଏକ ମାଧ୍ୟମ ନୁହେଁ ବରଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଏବଂ ଆତ୍ମସମ୍ମାନର ମୂଳଦୁଆ ମଧ୍ୟ।
୪. ଯେଉଁଠାରେ ଖରାପ ସଙ୍ଗତି ପ୍ରଚଳିତ ହୁଏ
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଜୀବନର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଭାବରେ ସାଙ୍ଗଙ୍କୁ ହିଁ କହିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଖରାପ ସାଙ୍ଗ ଧୀରେ ଧୀରେ ପତନ ଆଡ଼କୁ ନେଇଯାଏ। ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଅଧର୍ମ, ଆଳସ୍ୟ, ନିଶା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରବୃତ୍ତି ଥାଏ, ସେଠାରେ ଯିବା କିମ୍ବା ରହିବା ବିନାଶ ଆଡ଼କୁ ନେଇପାରେ। ତେଣୁ ସର୍ବଦା ସତ୍ୟବାଦୀ, ପରିଶ୍ରମୀ ଏବଂ ସଂସ୍କାରୀ ଲୋକଙ୍କ ସାଥୀ ଖୋଜିବା ଉଚିତ।
୫. ଯେଉଁଠାରେ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ନୈତିକତାର ଅଭାବ ଅଛି
ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ନୈତିକତା, ନୀତି ଏବଂ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଅଭାବ ଥିବା ସ୍ଥାନଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ଉଚିତ। ଯେଉଁ ସମାଜରେ ବୟସ୍କଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ, ସତ୍ୟ ଏବଂ ସଚ୍ଚୋଟତାର ଅଭାବ ଅଛି, ସେଠାରେ ରହିବା ଦ୍ବାରା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଅବନତି ଘଟେ। ଭଲ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ହିଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଉଚ୍ଚତାରେ ପହଞ୍ଚାଏ, ତେଣୁ ଏପରି ପରିବେଶକୁ ଦୂରେଇ ରଖିବା ବୁଦ୍ଧିମାନର କାମ।
ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଏହି ବାଣୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ।
ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ବାଣୀ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଜୀବନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିଗରେ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ। ଯେଉଁଠାରେ ସମ୍ମାନ, ଶିକ୍ଷା, ନିଯୁକ୍ତି, ଭଲ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଏବଂ ସଠିକ୍ ସାଙ୍ଗ ମିଳେ, ସେଠାରେ ସଫଳତା ଏବଂ ଖୁସିର ପଥ ପ୍ରଶସ୍ତ ହୁଏ। ତେଣୁ, ଆପଣଙ୍କର ସ୍ଥାନ ଏବଂ ସାଙ୍ଗ ବୁଦ୍ଧିମାନ ଭାବରେ ବାଛନ୍ତୁ।
